- ХОРЫБОН
-
Хорыбон у уалдзыгон куыстыты райдайæн бæрæгбон (кæс Хоры бон). Стыр ахадындзинад ын уыди ирон адæмы фыдæлты царды. Бæрæгбонæн уыди цалдæр номы: «Зæхмæ бавналæн бон», «Нæмыгхæссæн бон», «Хоры Уациллайы куывд».Бæрæгбон вæййы, Комбæттæнæй дæс боны куы рацæуы, уæд. Хъæубæстæ кодтой иумæйаг куывд, фæлæ уымæй уæлдай алы бинонтæ дæр сæ хæдзæртты куывтой æртæ чъирийæ. Адæм-иу æрæмбырд сты бæрæг ранмæ æмæ-иу иннæ азæн куывды лæг равзæрстой. Куывды фысым чи уыд, уыдон-иу, хъæумæ хæстæгдæр цы зæххы гæппæл уыд, уырдæм ацыдысты. Зæххы гæппæлыл-иу дзывырæй æртæ зылды æркодтой, куывды лæгæн кæй авзæрстой, уый-иу дзы хор байтыдтæ Скуывтой-иу хуыцаумæ, Уацилламæ, иннæ зæдтæм æмæ-иу хъæумæ, куывдмæ æрбацыдысты...Хистæрмæ сыкъа радтой æмæ скуывта Хуыцаумæ, хъæубæсты бафæдзæхста Уациллайыл, ног хуымзæххы цы гага ныппарой, уый куыд фæрæстмæ уа, фæззæг хъæздыг тыллæг куыд сисой, чындзæхсæвтæ, чызгæрвыстытæ, куывдтæ куыд кæной.Фæстагмæ лæппуты рдæм разылд:– Цы курут, лæппутæ?– Хор, хор, хор!– Цы курут, лæппутæ?– Хоры Уациллайæ хор курæм.Фидæн аз куывд кæмæ уыдзæн, уымæн ацаходын кодтой, йæ сæрыл ын, цы сæм и – быламыхъ кæнæ къуымæл, уый парахатæй рауагътой. Уыцы рæстæг хистæр кувæгау дзуры: ацы къуымæл (быламыхъ) куыд парахатæй кæлы, афтæ парахат уæд хор, афтæ бæркадджын уæнт аз-азы дæргъы, афæдзæй афæдзмæ.Фидæны куывды фысымæн-иу хæдзармæ арвыстой æртæ чъирийы, нозт, кусартæй кувæггаг. Хуыцау æмæ-иу æй Йе сконд зæдтыл бафæдзæхстой.кæс ИРОН ÆГЪДÆУТТÆ
Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.
